زانو درد در سالمندان
زانو درد یک بیماری شایع است که می تواند ناشی از مشکلات کوتاه مدت و بلند مدت باشد. مفصل زانو در آناتومی انسان، بزرگترین مفصل در بدن است که هنگام راه رفتن، دویدن یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها، بیشترین وزن بدن را تحمل می‌کند. همچنین، بیشتر در معرض آسیب و به تحلیل رفتن قرار دارد. در کشورهای اروپایی بر اساس آمار و ارقام پژوهشی تقریبا از هر سه نفر بالای ۴۵ سال یک نفر نوعی درد زانو را گزارش می‌کند. زانو درد با افزایش سن شدت بیشتری پیدا می‌کند.
دلایل زانو درد افراد مسن و سالخورده
زانو درد در افراد مسن و پیر، می‌تواند به‌طور ناگهانی و حاد ظاهر شود یا ممکن است در طی یک دوره زمانی به صورت مزمن و همیشگی ایجاد شود. برخی از دلایل درد حاد زانو عبارتند از:
- شکستگی و در رفتگی
- پارگی یا پیچ‌خوردگی رباط‌های زانو
- آسیب‌های منیسک
- عفونت
دردهای مزمن زانو ممکن است به دلایل زیر در یک دوره زمانی طولانی ایجاد شود:
- آرتروز
- روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید
- نقرس یا شبه نقرس
- پوکی استخوان
- بورسیت
- عفونت
- کندرومالاسیا کشکک
- سندروم باند ایلیوتیبیا
- آرتروز پس از سانحه
از بین تمام موارد ذکر شده در بالا، آرتروز شایع‌ترین علت درد غیرترومایی زانو در افراد سالخورده و مسن است. افزایش سن، دلیل اصلی آرتروز زانو است. با این حال، در برخی از افراد ممکن است مسائل ژنتیکی ووراثتی دخیل باشد و در برخی دیگر، آرتروز زانو ناشی از آسیب عفونت یا حتی اضافه وزن و چاقی مفرط است.
به‌طور کلی، زنان نسبت به مردان بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز قرار دارند. آرتروز را آرتریت ساییدگی نیز می نامند. در واقع، آرتروز شرایط فیزیولوژیکی است که در آن بالشتک‌های بین مفاصل که غضروف نامیده می‌شوند، به مرور زمان و به علل گوناگونی از بین می‌رود و انتهای استخوان مفصل زانو به هم نزدیک می‌شود. این امر منجر به ایجاد درد، تورم، سفتی، کاهش توانایی حرکت و گاهی اوقات تشکیل استئوفیت یا خار استخوان می‌گردد.
آیا آرتروز قابل درمان است؟
هیچ نوع درمان قطعی و خاصی برای آرتروز وجود ندارد. اما، روش‌های درمانی می‌توانند به کاهش درد و حفظ حرکت مفصل زانو کمک کنند. روش‌های درمان و مدیریت درد زانو عبارتند از:
- داروها
- ورزش و فعالیت‌های بدنی
- جراحی
- تزریق داخل مفصلی
داروها
داروهایی مانند استامینوفن، داروهایی غیر استروییدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، مواد افیونی ضد درد و… اغلب برای کاهش درد و التهاب مفید هستند. بیشترین اثربخشی این داروها زمانی است که با سایر روش‌های درمانی ترکیب شوند. اما باید به این نکته مهم توجه داشت که تمام داروهای ذکر شده باید با احتیاط مورد استفاده قرار بگیرند تا اثرات سوئی برای سلامتی در پی نداشته باشند.
فعالیت های بدنی و تقویت عضلات
ورزش منظم، قسمت مهمی از پیری سالم است. فعالیت ها بدنی مناسب، برای رشد عضلات اطراف زانو و حفظ وزن سالم بسیار مفید و موثر است. همچنین، به درمان و تسکین دردهای ناشی از آرتروز یاری می‌رساند. اما ورزش کردن برای بسیاری از سالمندان دشوار است ینابراین می توان از موارد زیر در کنترل دردهای آرتروز در مراحل اولیه و تشخیص زودهنگام کمک گرفت. این روش‌ها شامل:
- فیزیوتراپی
- کار درمانی
- بریس
- طب سوزنی
جراحی
با توجه به مرحله آرتروز و سن بیماران روش‌های مختلف جراحی وجود دارد که عبارتند از:
- استئوتومی استخوان درشت نی
- آرتروسکوپی
- جراحی تعویض مفصل زانو
تزریق داخل مفصلی
تزریق کورتیکواستروئیدها به مفصل زانو درد و التهاب را در مراحل اولیه آرتروز کاهش می‌دهد. اما تعداد تزریقاتی که می‌توان انجام داد، محدود است. همچنین، تزریق داخل مفصلی برای افراد سالخورده‌ای که کاندید مناسبی برای جراحی نیستند و به سایر روش‌های درمانی غیرتهاجمی مانند داروها و فیزیوتراپی پاسخ مناسبی نداده‌اند، توصیه می‌شود. انواع تزریق داخل مفصلی شامل موارد زیر است:
-
تزریق ژل اسید هیالورونیک
پزشکان از طریق تزریق ژل هیالورونیک سعی در ترمیم مایع سینوویال که ماده‌ای لغزنده برای روان‌سازی و روان‌کاری مفاصل است، دارند. به بخش اصلی مایع سینوویال، هیالورونات می‌گویند. در دو دهه گذشته پزشکان سعی کرده‌اند با تزریق مستقیم هیالورونات به مفصل زانو التهاب و درد را کاهش دهند.
-
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP
در این روش درمانی پزشک نمونه‌ای از خون بیمار را می‌گیرد و آن را در دستگاهی به نام سانتریفیوژ می‌چرخاند تا پلاکت‌ها و پلاسمای خون تفکیک شود. این مخلوط فوق العاده غلیظ حاوی موادی است که می‌تواند باعث بهبودی شود. تزریق PRP که نوعی داروی احیا کننده محسوب می‌شود که در حال تبدیل شدن به یک گزینه درمان ایمن، برای تقویت بیولوژیکی بدن برای تسریع روند بهبود است.
-
اوزون تراپی
اوزون درمانی به فرآیند تزریق گاز اوزون به بدن برای درمان یا تسکین درد، ناشی از یک بیماری اشاره دارد. اوزون یگ گاز بی رنگ و بی‌بو است که از سه اتم اکسیژن تشکیل شده است. پزشکان بیش از صد سال است که از اوزون برای ضدعفونی لوازم پزشکی و جلوگیری از عفونت در زخم‌ها استفاده می‌کنند. بر اساس تحقیقات و یافته‌های علمی معتبر، وقتی اوزون با مایعات بدن تماس حاصل پیدا می‌کند، واکنش‌های شیمیایی به وجود می آورد که منجر به تشکیل بیشتر گلبول های قرمز و متعاقب آن افزایش خون‌رسانی می‌گردد. همچنین، ثابت شده است که اوزون‌تراپی، روند ناسالم در بدن را مختل می‌کند و می‌تواند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ، مخمرها و تک یاخته‌های که موجب بیماری و اختلال هستند، را از بین ببرد.
